ابراز نگراني مقام معظم رهبري از وضع علوم انساني
نظر مقام معظم رهبري در زمينه علوم انساني اين است كه وضع موجود مضر است؛ زيرا بخش هايي از آن برخواسته از مباني اعتقادي و جهان بيني غير اسلامي مي باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمين احمد مبلغي، يكي از اساتيد و فضلايي كه در ديدار فضلا و نخبگان حوزه با مقام معظم رهبري فرصت بيان نقطه نظرات خود را پيدا نمود، در گفت وگو با مركز خبر حوزه، با اشاره به بيانات رهبري در عرصه توجه به علوم انساني و وضع اسف بار آن اظهارداشت: در زمينه علوم انساني مي بايست مطالعه چند لايه صورت گيرد، در اين لايه ها بايد جهان بيني فعال اسلامي در زمينه علوم انساني دقيقاً و به خوبي شناخته شود و نحوه اقتضائش بر علوم انساني نيز مورد بازشناسي قرار گيرد.
* ضرورت شناخت دقيق جهان بيني اسلامي
رييس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي ادامه داد: شناخت دقيق جهان‌بيني اسلامي با نگاه به داشتن اقتضا در شكل دهي به علوم انساني بسيار مهم و ضروري است كه علي رغم اهميت آن در اين زمينه، متاسفانه يا كاري صورت نگرفته و يا كار اندك و غير كارشناسي صورت گرفته است.
وي بيان داشت: يكي از كارهاي علمي، دقيق و مهمي كه بايد انديشمندان علوم انساني و اسلامي انجام دهند، نگاه به عقايد و ايدئولوژي در لباس جهان بيني و همزمان نگاه به اقتضائات آن در شكل دهي به علوم انساني است تا مطابق با جهان بيني اسلامي استخراج شود.
* نبايد جهان‌بيني را به صورت يكپارچه بررسي كرد
حجت‌الاسلام والمسلمين مبلغي ادامه داد: بايد به تعداد علوم انساني، اقتضائات متعددي را تعريف نمود و در آن ها دقت و ملاحظه كرد و نبايد جهان بيني را به صورت يكپارچه بررسي نمود؛ بنابراين انديشمندان علوم اسلامي انساني اقتضا شناسي دقيقي انجام دهند تا بتوان علوم انساني مقتضي با جهان بيني اسلامي بوجود آورد.
معاون پژوهش دفتر تبليغات اسلامي ادامه داد: لايه ديگري كه بايد مورد بررسي دقيق قرار گيرد، شناخت ژرف نسبت به علوم انساني موجود است، چون مادامي كه شناختي از علوم انساني موجود در دنيا نداشته باشيم، نمي توانيم جهان بيني برخوردار از اقتضا را در فهم علوم انساني داشته باشيم؛ البته شناخت جهان بيني و علوم انساني بايد به صورت رفت و برگشتي باشد و نبايد تقدم و تاخري ميان شناخت آنها ايجاد شود.
* علوم انساني، سكوي پرش به سمت جهان‌بيني
رييس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي با اشاره به ضرورت مطالعه علوم انساني گفت: مطالعه علوم انساني از چند جهت ضرورت دارد، يكي اين كه علوم انساني سكوهاي پرش براي رفتن به سمت جهان بيني است، همچنين مي توان دريافت كه علوم موجود در جهان بر اساس كدام جهان بيني ها شكل گرفته اند و موارد متعدد ديگر از جمله ضرورت هاي مطالعه علوم انساني است.
حجت‌الاسلام والمسلمين مبلغي تصريح كرد: امروز اشراف بر علوم انساني در سراسر جهان، با توجه به مسائل و مشكلات جهاني به وجود آمده، امري گريز ناپذير و غير قابل اجتناب براي انديشمندان است.
وي با اشاره به نقاط مشترك علوم انساني و اسلامي اظهارداشت: شكل دهي علوم انساني بر اساس جهان بيني اسلامي، طبيعتاً قانون هاي عامي را ارائه مي كند، به عنوان مثال، خداوند متعال در قرآن كريم در معرفي انسان فقط افراد امت اسلامي را در نظر نگرفته، بلكه همه انسان هاي مسلمان يا غير مسلمان را مد نظر دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمين مبلغي ادامه داد: علوم انساني و اسلامي هر دو كلياتي را بيان مي كنند كه اين نقطه مشترك ميان آن دو است، ولي ممكن است در ارائه كليات تفاوت هايي داشته باشند كه بر گرفته از تفاوت نگاه ها و جهان بيني ها است.
* در تدوين علوم انساني اسلامي نگاه جهاني داشته باشيم
وي افزود: متاسفانه بخش هايي از علوم انساني غربي با نگاه به تجارب و شرايط تجربي محيط بروز يافته اند كه اين شرايط از آنجايي كه مخصوص غرب است، قطعاً شرايط مشتركي براي جوامع ديگر نيست؛ البته همين نكته را بايد گوشزد نمود كه در تدوين علوم انساني مفيد مراقب باشيم كه فقط شرايط محيطي كشور ايران و يا امت اسلامي ملاحظه نشود، بلكه نگاه كلي و جهاني به مسائل داشته باشد، گرچه اين مسئله سختي كار را دو چندان مي كند.
حجت‌الاسلام والمسلمين مبلغي گفت: يكي از نقاط مشترك علوم انساني با علوم اسلامي، صورت بندي هاي مشترك در مباحث مختلف است، مانند علم فقه كه ميان شيعه و سني سرفصل‌ها و صورت بندي هاي مشترك دارد، ولي محتواي متفاوتي با هم دارند.
* راه درازي در پيش است
وي در پايان با اشاره به فعاليت‌هاي پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، خاطرنشان كرد: موضوعات و مسائل بسيار مهم و فراوان زمين مانده در عرصه پژوهش، تراكم و انباشت نيازهاي جامعه، شكل گيري مسائل جديد و ناشناخته ماندن بسياري از حقايق اسلامي كه همگي مي توانند در دستور كار پژوهش قرار گيرند، نشان مي دهد اين پژوهشگاه در عرصه تحقيق و فعاليت هاي پژوهشي راه درازي در پيش دارد و هرچه تلاش كنيم باز بخشي از آن نيازمند كمك و ياري پژوهشگران و عالمان دين در موسسات و مراكز تحقيقاتي ديگر است.