در حماسه 9 دي پرچم عاشورا را برافراشتيم
تامل، بررسي و دقت در بيانات رهبر فرزانه انقلاب اسلامي براي آنكه غبار زمان اين هشدارها را كمرنگ نكند، ضروري است.
1- امروز جبهه‌ى عظيمى در مقابل اسلام گسترده شده است؛ چرا نبينيم؟ چرا بعضى اين جبهه‌ى عظيم را نمى‌بينند؟ مثل جنگ احزاب است. فِرق مختلف ضد اسلامى، ضد معنويت، ضد حقيقت، در مقابل اسلام دست به دست هم دادند؛ موشكافى مي‌كنند تا نقطه‌ضعف‌ها را پيدا كنند، از آن نقطه‌ضعف‌ها استفاده كنند؛ نقاط نفوذ را پيدا كنند، از آن نقاط نفوذ به ما ضربه بزنند (بيانات رهبر انقلاب در جمع كارگزاران حج/ 17 آبان 89)
2- چه شرايط و ويژگي‌هايي در جنگ احزاب آن را مانند شرايط كنوني مي‌كند و نقاط نفوذ دشمن در جنگ احزاب چه بوده است؟!
آنگونه كه مهدي پيشوايي در كتاب سيره پيشوايان و سيد هاشم رسولي محلاتي در كتاب زندگاني حضرت محمد(صلي الله عليه و آله و سلم) مي‌نويسد؛ غزوه خندق يا احزاب از حوادث مهم سال پنجم هجري است و چنانكه از نامش پيداست، نبردي بود كه در آن تمام قبايل و گروه‌هاي مختلف از دشمنان اسلام براي كوبيدن "اسلام جوان" متحد شدند. بعضي از مورخان نفرات سپاه "كفر" را در اين جنگ بيش از ده هزار نفر نوشته اند، در حالي كه تعداد مسلمانان از سه هزار نفر تجاوز نمي كرد.
آيات هفده گانه‌ي 9 تا 26 سوره‌ي احزاب كه يكي از پرماجراترين حوادث را رقم مي زند، به موضوع اصلي ترين صحنه‌ي تهاجم سپاه متحد شرك و كفر و كارشكني هاي منافقان، يهوديان و قبايل مختلف قريش و بت پرستان مي‌پردازد، چرا كه آنان دست به دست هم دادند تا اسلام و مسلمين را نابود سازند.
انواع تهديدهاي دشمن در جنگ خندق:
*سپاه عظيم و متحد دشمن با تجهيزات بسيار و در مقابل سپاه لاغر اسلام با تجهيزات اندك
براي دفع اين تهديد، به پيشنهاد سلمان فارسي، در اطراف مدينه و محل ورود دشمن خندقي عظيم با عرض، طول و عمق زياد حفر شد. اين اقدام، امكان نفوذ دشمن به شهر و جنگ را از بين مي‌برد، مضاف بر آنكه اگر دشمن وارد خندق مي‌شد، سپاه اسلام با تير و سنگ، در همان خندق اورا نابود مي‌كردند.
از نكات جالب توجه اينكه در جريان حفر خندق به دليل عملكرد خوب سلمان، ميان انصار و مهاجرين اختلاف افتاد و هركدام سلمان را از خودشان مي‌دانستند، رسول خدا(ص)كه چنان ديد، فرمود: "سلمان منا اهل البيت"
*محاصره اقتصادي و تحريم
حفر خندق اگر چه دشمن را زمين‌گير كرد اما خود مسلمانان و شهر را در محاصره دشمن قرار مي‌داد و سبب قطع راه‌هاي ارتباطي شد.
از يك طرف اين جنگ طبق اسناد تاريخي در سرماي شديد زمستان رخ داد و دشمن به مدت يك ماه در پشت خندق منتظر فرصت براي حمله بود و از طرف ديگر، مسلمانان، قبل از جنگ همه قواي خود را صرف حفر خندق كرده و بنابراين امكان زيادي براي انبار آذوقه نداشتند. همين مسائل و طولاني شدن زمان نبرد سبب بروز قحطي و كمبود آذوقه در شهر مدينه شد تا جاييكه بنا بر روايات، پيامبر صلي الله عليه و آله، سه روز گرسنه ماندند، و حضرت زهرا عليها سلام اندكي نان خشك براي آن حضرت بردند. (مجمع البيان، ج9، ص252)
*ترديد افكني منافقين
تحريم موجب شد تا منافقين زمينه‌اي پيداكرده، با اين بهانه ايمان و اعتقاد مردم به خداوند و پيامبر(ص) را زير سوال برده و كارشكني كنند.
مؤمنين راستين مي دانستند كه اين حادثه، آزمايش و امتحان الهي است؛ از اين رو بر لغزش ها، خوفناك بودند و از ناتوان شدن در تحمل سختي ها به خداي قادر متعال پناه بردند و به نصرت و مدد الهي اميد داشتند؛ گرچه برخي مسلمانان كه تحت تأثير سم پاشي و تبليغ منافقان قرار گرفته بودند، به ياران صديق پيامبر خدا صلي الله عليه و آله مي گفتند: «اي اهل يثرب [مردم مدينه] اين جا، جاي توقف شما نيست. به خانه هاي خود باز گرديد»؛ و از همين رو دسته اي تصميم به فرار گرفتند و در پي بهانه جويي نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله آمدند. قرآن از آن ها چنين ياد مي كند: (و اذ قالت طآئفه منهم يا أهل يثرب لامقام لكم فارجعوا و يستئذن فريق منهم النبي يقولون ان بيوتنا عوره و ما هي بعوره ان يريدون الا فرارا) (سوره احزاب آيه 13)؛ "و چون گروهي از آنان گفتند: اي مردم مدينه، ديگر شما را جاي درنگ نيست، برگرديد. و گروهي از آنان از پيامبر اجازه مي خواستند و مي گفتند: خانه هاي ما بي حفاظ است [ولي خانه هايشان] بي حفاظ نبود، [آنان] جز گريز [از جهاد] چيزي نمي خواستند."
خبر پيمان شكني يهود بني قريظه بر ترس و اضطراب مردم مدينه افزود. در اين ميان، آنچه شايد از شمشيرهاي لشكر احزاب و حمله بني قريظه سخت تر و خطرناك‌تر بود، سخنان وحشت آور و زخم زبان‌هاي منافقان بود كه از يك سو روحيه مسلمانان را با سخنان ترس آور خود تضعيف مي كردند و از سوي ديگر، با نيش زبان بر دل‌هاي جريحه دار و مضطرب آنان نمك مي ريختند. تا آنجا كه خداوند آن روزهاي سخت و افكار گوناگوني كه مردم مسلمان را احاطه كرده بود، چنين توصيف مي كند: "اذ جاؤكم من فوقكم و من اسفل منكم و اذ زاغت الابصار و بلغت القلوب الحناجر و تظنون بالله الظنونا،هنالك ابتلي المؤمنون و زلزلوا زلزالا شديدا، و اذ يقول المنافقون و الذين في قلوبهم مرض ما وعدنا الله و رسوله الا غرورا" (سوره احزاب آيات 10 و 11)
"هنگامي كه دشمن از سمت بالا و پايين شما را در ميان گرفت و چشم‌ها خيره شد و جان‌ها به گلوگاه رسيد و به خدا گمان‌ها برديد، در اينجا بود كه مؤمنان امتحان شدند و به تزلزل سختي دچار شدند، در آن وقت منافقان و آن كساني كه در دل‌هاشان مرضي بود مي‌گفتند خدا و پيغمبرش جز فريب به ما وعده اي ندادند."
در مورد نحوه رويارويي با اين تهديد خداي تعالي به پيامبرش فرمود: "قل لن ينفعكم الفرار ان فررتم من الموت أوالقتل و اذا لا تمتعون الا قليلا" (سوره احزاب آيه 16)؛ "بگو: اگر از مرگ يا كشته شدن بگريزد، هرگز اين گريز براي شما سود نمي بخشد، و در آن صورت جز اندكي برخوردار نخواهيد شد."
"قل من ذا الذي يعصمكم من الله ان أراد بكم سوءا أو أرادبكم رحمه و لا يجدون لهم من دون الله وليا و لا نصيرا" (سوره احزاب آيه17)؛ "بگو: چه كسي مي تواند در برابر خدا از شما حمايت كند، اگر او بخواهد براي شما بد بياورد يا بخواهد شما را رحمت كند؟ و غير از خدا براي خود يار و ياوري نخواهند يافت."
*دشمن مهم‌ترين و اصلي‌ترين برگ برنده خود را به صحنه فرستاد
بالاخره پس از رايزني‌ها ميان ابوسفيان به عنوان رهبر سپاه كفر و سرداران سپاه آنان، قهرمانان سپاه دشمن بعد از يك ماه بي تحركي از خندق عبور كرده و به رجز خواني و مبارزه طلبي كه نتيجه آن تضعيف روحيه سپاه اسلام بود، پرداختند. پنج نفر از قهرمانان كه در بين خندق و كوه سلع (مركز سپاه اسلام) به ميدان تاختند و مبارز طلبيدند، عبارتند از: عمرو بن عبدود، عكرمه بن ابي جهل، هبيره بن وهب، نوفل بن عبدالله، ضرار بن خطاب.
وقتي عمروبن عبدود مبارز مي‌طلبيد، به نقل از تاريخ، سپاه محمد به گونه‌اي بود كه گويي پرنده‌اي بر سر آنان نشسته است و هيچ كس براي مبارزه با وي نرفت؛ جز علي بن ابي طالب كه شرح قهرماني اميرمؤمنان در اين نبرد و نحوه رجز خواني دو طرف و كشته شدن عمرو بر كسي پوشيده نيست.
هنگامي كه حضرت علي عليه السلام با پيروزي به حضور پيامبر صلي الله عليه و آله آمد، حضرت فرمود: "ضربه علي يوم الخندق أفضل من عباده الثقلين" ارزش ضربتي كه علي عليه السلام در جنگ خندق بر دشمن فرود آورد، از ارزش عبادت جن و انس برتر است.
و در عبارت ديگر آمده كه فرمود: "لو وزن اليوم بعمل جميع أمة محمد، لرجح عملك علي عملهم...؛ اگر امروز ارزش عمل تو با ارزش عمل همه ي امت من سنجيده شود، ارزش عمل تو بر ارزش عمل همه ي امت، برتري مي يابد"
سپس افزود :"با كشته شدن عمرو بن عبدود، همه‌ي خانه هاي مشركان، ذلت و خواري گرفت، و به همه‌ي خانه هاي مسلمانان، عزت و شكوه، وارد شد."
چرا پيامبر چنين تعابيري در مورد مبارزه حضرت علي(ع) با قهرمانان سران كفر دارد؟!
صرفاً به اين دليل كه اميرمؤمنان آنان را شكست داده است؟!
حقيقت آن است كه عمرو بن عبدود، حد نهايت قهرمانان آن روز سپاه كفر است و رجزخواني‌اش، رجز خواني كفار.
سؤال اين است كه قهرمانان امروز سپاه كفر چه كساني هستند، امروز چه شمشيري در دست‌شان است و چگونه رجز مي‌خوانند؟!
جز اين است كه امروز، دشمنان اسلام به مدد رسانه‌هاي رنگارنگ خويش، با درآميختن حق و باطل به دنبال انزواي حق، ترديد افكني و ايجاد ياس هستند؟
با كشته شدن سران كفر و به مدد امداد الهي براي ايجاد طوفان و سرماي شديد، دشمن ديگر امكان حضور در صحنه نداشت و عقب نشيني كرد.
3- اتحاد دشمن در شرايط كنوني، تحريم هاي اقتصادي و سم پراكني منافقين و رسانه‌هاي بيگانه، شرايط ما را به شرايط جنگ احزاب مانند مي‌كند كه عبرت گيري از آن اولين و عقلاني‌ترين راه حل است.
در اين شرايط، حفر خندق چگونه بايد باشد و چطور بايد در برابر عواقب حفر خندق مانند تحريم اقتصادي ايستاد؟!
قهرمانان دشمن اكنون چگونه رجز خواني مي‌كنند؟! و قهرمانان ما چگونه بايد در برابر آنان بايستند، منافقين با چه ترفندي در دل اهل ايمان رسوخ كرده و آنان را دچار شك و ياس مي‌نمايند؟!
سفر رهبر انقلاب اسلامي به قم و سخنراني‌هاي ايشان كليد پاسخ به تماي اين سوالات است؛
آيا اين خندق جز توسط حوزه‌هاي علميه، اساتيد، علما و دانشگاهيان متعهد و دلسوز در برابر حمله ويرانگر دشمن به انديشه و زيربناي فكري و معرفتي جامعه اسلامي قابل ايجاد است؟!
در جنگ نرم، كجا و به چه صورتي و چه كساني بايد اين خندق را ايجاد كنند؟!
"تحول براي ايجاد علوم انساني كارآ و متناسب با جهان بيني اسلامي، تلاش مضاعف براي تحول در حوزه‌هاي علميه، تبيين نسبت روحانيت و حكومت، بيان منشور حوزه‌هاي علميه، بيان راهكارهاي نفوذ دشمن و چگونگي ايجاد فتنه، در نظر گرفتن نحوه دشمني استكبار و افزايش بصيرت در جامعه و توصيه به دولت، حوزه‌هاي علميه و جامعه مدرسين، نخبگان، جوانان و..."
همه نشان دهنده ميزان اهميت اين بيانات و رصد چندين باره آن و تلاش براي تحقق آن است تا شكرانه نعمت را به جاي آورده باشيم: "يا أيها الذين ءامنوا اذكروا نعمه الله عليكم اذ جآءتكم جنود فأرسلنا عليهم ريحا و جنودا لم تروها و كان الله بما تعلمون بصيرا اذ جآءوكم من فوقكم و من أسفل منكم و اذ زاغت الأبصار و بلغت القلوب الحناجر و تظنون بالله الظنونا" (سوره احزاب آيات 9و 10)
"اي كساني كه ايمان آورده ايد، نعمت خدا را بر خود به ياد آريد، آن گاه كه لشكرهايي به سوي شما [در] آمدند، پس بر سر آنان تندبادي و لشكرهايي كه آن ها را نمي ديديد، فرستاديم و خدا به آن چه مي كنيد، همواره بيناست هنگامي كه از بالاي [سر] شما و از زير [پاي] شما آمدند، و آن گاه كه چشم ها خيره شد و جان ها به گلوگاه ها رسيد و به خدا گمان هايي [نابجا] مي برديد."