گفت و شنود نخبگان حوزوي با رهبر انقلاب در مدرسه فيضيه قم
حضرت آيت الله خامنه اي، رهبر معظم انقلاب اسلامي، يكشنبه شب در ديدار و گفتگو با «اساتيد، فضلا و طلاب نخبه» حوزه علميه قم، «علم» را هويت حقيقي حوزه هاي علميه خواندند و با اشاره به لوازم پايبندي عملي به اين بافت علمي، نكات مهمي را در باب ضرورت استقبال حوزه ها از سؤال و شبهه، آزادانديشي و دوري از تحجر، اعتماد به نفس علمي، تكيه بر روشهاي منطقي و عقلاني در برخورد با آراي مخالف، نياز حوزه ها به رشته هاي مختلف، نظام اخلاق و تربيت حوزه و ضرورت دشمن شناسي بيان كردند.
در اين ديدار كه بيش از 4 ساعت به طول انجاميد، رهبر انقلاب اسلامي «علم» را پايه اصلي حوزه هاي علميه برشمردند و خاطرنشان كردند: اساس حوزه علميه، بر علم استوار است و بنابراين حوزه بايد به لوازم «علم محوري» پايبند باشد.
حضرت آيت الله خامنه اي، استقبال از طرح سؤال و شبهه را از جمله لوازم پايبندي حوزه ها به هويت علمي دانستند و افزودند: علم، پرسش زا و پرسش آفرين است و «مجموعه هاي علم محور» از جمله حوزه، بايد با روي باز با سؤال و شبهه و ابهام روبرو شوند.
رهبر انقلاب اسلامي با اشاره به معارضات علمي و بسيار جدي رايج در طول تاريخ حوزه ها، خاطرنشان كردند: اين سنت ارزشمند بايد در رشته هاي مختلف حوزه تقويت شود.
ايشان، قطع سؤال را منجر به قطع علم و دانش دانستند و افزودند: طرح «سؤال» و بيان «مسئله و شيوه جديد»، هيچ ايرادي ندارد و حتي اگر آنچه مطرح مي شود غلط باشد بايد با شيوه هاي علمي با آن برخورد كرد.
رهبر انقلاب اسلامي، آزادفكري و آزادانديشي را از ديگر سنت هاي رايج در حوزه ها دانستند و با تأكيد بر تعميق اين سنت حسنه افزودند: آزادانديشي خاصيت علمي بودن است و تحجر در ميدان علم، اصولاً معنا ندارد.
حضرت آيت الله خامنه اي، در عين حال، برخي اظهارنظرها درباره نبودن فضاي آزادي و نقادي در حوزه را، تهمتي بزرگ برشمردند و افزودند: آزادانديشي جاري در حوزه، از قبل نيز بيشتر است اما اين آزادانديشي بايد در سطوح مختلف گسترش و تعميق يابد و اهل فكر، در همه رشته ها، همه گونه آراء و افكار خود را، آزادانه بيان كنند.
حضرت آيت الله خامنه اي خودباوري و اعتماد به نفس علمي را از ديگر لوازم استمرار هويت علمي حوزه ها دانستند و افزودند: در تضارب آرا و انديشه ها، «علم» بايد برترين ارزش را در حوزه ها داشته باشد البته تقوا و زهد و خشوع ارزشهاي برتر است اما «علم» قابل سنجش و محك زدن است و از اين منظر «عالم ترين» افراد بايد در حوزه ها داراي بيشترين ارزش ها باشند.
ايشان، درباب اخلاق علمي حوزه، بر انصاف علمي و جديت در كارهاي علمي تأكيد كردند و افزودند: استاد حوزه با مطالعه و تأمل، «فكر نو» توليد كند تا حوزه به آفات نظام جديد آموزش مبتلا نشود.
رهبر انقلاب اسلامي، ارتباط فعال با جامعه علمي و ملي و جامعه فراملي را از ديگر ضروريات حفظ بافت علمي حوزه دانستند و افزودند: حوزه قم با دانشگاهها و ديگر حوزه هاي كشور و حوزه هاي جهان اسلام، ارتباط منضبط علمي داشته باشد و استفاده از وسائل نوين ارتباط جمعي، مي تواند اين ارتباطات را تسريع و تسهيل كند.
حضرت آيت الله خامنه اي، مخالفت با سركوب آراء را از ديگر سنتهاي پويا و زيباي حوزه ها خواندند و افزودند: در حوزه ها براي رد نظر مخالف از روشهاي غيرعلمي استفاده نشود.
ايشان، استدلال و اقناع عقلي را اساس روشهاي علمي حوزه ها و تكفير را روشي غيرعلمي خواندند وافزودند: با آراي غلط، با استحكام اما متكي بر استدلال برخورد كنيد.
رهبر انقلاب اسلامي، آموزش همراه با تفكر و تحقيق و تدبر را از ديگر لوازم پايبندي حوزه ها به ماهيت علمي برشمردند و خاطرنشان كردند: استادان محترم حوزه، از ابتدا، طلاب را متكي بر مطالعه و تفكر و تحقيق تربيت كنند.
ايشان بااشاره به ضرورت پژوهش محور بودن حوزه، نياز حوزه ها را به رشته هاي مختلف علوم از جمله فلسفه خاطرنشان كردند و افزودند: فقه، ستون فقرات حوزه است اما حوزه ها با اولويت بندي علوم، در رشته هاي ديگر نظير تفسير، فنون تبليغ و علوم انساني نيز متخصص تربيت كنند.
حضرت آيت الله خامنه اي، استقبال از شيوه هاي نو در آموزش و توليد علم را مورد تأكيد قرار دادند و با اشاره به اهميت نظام اخلاق و تربيت افزودند: حوزه در عرصه هاي برون حوزوي بويژه در عرصه بسيار وسيع و تأثيرگذار آموزش و پرورش، تحرك بيشتر و حضور فعال داشته باشد.
ايشان تحقق اين هدف را نيازمند تربيت متخصصانِ «تعليم و تربيت و اخلاق» دانستند و به مسئولان حوزه توصيه كردند: به اين ضرورت، توجه كافي كنند.
رهبر انقلاب اسلامي، با اشاره به بروز عرصه ها و وسائل جديد و تأثيرگذار در افكار عمومي داخل و خارج، خاطرنشان كردند:امكان بروز مستمر افكار و شبهات گوناگون، وظايف حوزه را بسيار
سنگين تر و توجه حوزه به رشته هاي جديد و متنوع را ضروري ساخته است كه بايد براي اينكار برنامه ريزي شود.
ايشان، جذب بيشتر افراد مستعد و مشتاق به حوزه ها را لازم دانستند و با اشاره به اقدامات مثبت و مهمي كه در حوزه علميه قم انجام شده افزودند: مديريت متين و قابل قبول كنوني، كه تأييد مراجع معظم را نيز داراست در انجام اين اقدامات، كاملاً مؤثر بوده است.
رهبر انقلاب اسلامي با تأكيد بر پرهيز از تضعيف شوراي عالي و مديريت حوزه افزودند: همه مراقب باشند كه نهادهاي عميق و ريشه داري چون جامعه مدرسين تضعيف نشوند.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به دشمني استكبار بويژه امريكا و صهيونيزم با ترويج و تعميق دين داري افزودند: طرحها و اقداماتي همچون كاريكاتورهاي موهن، قرآن سوزي وديگر اقدامات شبكه جهاني صهيونيزم نشان دهنده عمق خباثت دشمنان اسلام است و نبايد آنها را دستكم گرفت.
ايشان افزودند: حوزه علميه طبعاً در مقابل اين دشمني ها نمي تواند ساكت باشد و با هوشياري، در مقابل تحركات استكبار موضع مي گيرد.
رهبر انقلاب اسلامي دشمن شناسي و پرهيز كامل از حركت در مسير دشمن را ضروري دانستند و افزودند: آحاد ملت از جمله همه حوزويان هميشه مراقب باشند تا حتي يك حرف و يك گام كوچك نيز در مسير دلخواه دشمن برداشته نشود.
حضرت آيت الله خامنه اي در بخش ديگري از سخنانشان، معنويت، توسل، تضرع، پرهيزگاري و
بي رغبتي به امور دنيوي را اساس كار حوزه دانستند و خاطرنشان كردند: اگر همه ساز و كارهاي علمي، منطقي و معقول فراهم شود ولي روح و گرايش اخلاقي و معنوي حاكم نباشد، كارها در جهت صحيح پيش نخواهد رفت.
رهبر انقلاب اسلامي با يادآوري سيره اساتيد و علماي بزرگ و روشن ضمير حوزه از جمله امام خميني (ره) در نصيحت طلاب و دعوت عملي به اخلاق و معنويت، خاطرنشان كردند: دل جوانان از زمينه مناسبي براي پذيرش نصيحت و حركت به سمت درجات عالي معنوي برخوردار است و بايد از اين زمينه مساعد استفاده و طلاب را قولاً و عملاً به تفكر و تأمل در باب آخرت و علم آموزي با نيت خالص الهي دعوت كرد.
ايشان ديدار و گفتگو با فضلا، اساتيد و نخبگان حوزه را به ياد ماندني، و بسيار «مفيد و لذت بخش» خواندند و افزودند: همه حرفهاي اساتيد و فضلا، خوب، سنجيده، ابتكاري و جالب بود.
حضرت آيت الله خامنه اي افزودند: در طرحها، حتماً به شرايط و واقعيات توجه كافي شود تا امكان تحقق آنها افزايش يابد و سخنان خوب، در حد آرزو باقي نماند.
حضرت آيت الله خامنه اي با تأييد سخنان برخي اساتيد درباره ضرورت تدوين سند چشم انداز حوزه و يا بيانيه مأموريت حوزه و روحانيت خاطرنشان كردند: اين كار دشوار و پيچيده اگر با مقدمات صحيح انجام شود برنامه ريزي درازمدت را نيز ممكن مي كند اما تا آن موقع، لازم است طرحهاي قابل عمل را مطرح و با جديت پيگيري كرد.
رهبر انقلاب اسلامي همچنين با اشاره به سخنان يكي از استادان درباره علوم انساني، خاطرنشان كردند: علوم انساني، علومي لازم و ضروري است به شرط اينكه براساس جهان بيني اسلامي شكل گرفته باشد.
رهبر انقلاب اسلامي تأكيد كردند: حوزه علميه با آشنايي با علوم انساني رايج، علوم انساني مبتني بر جهان بيني و تفكرات اسلامي را تدوين كند.
در ابتداي اين ديدار 12 نفر از اساتيد حوزه و دانشگاه، فضلا و طلاب حوزه علميه قم به بيان ديدگاههاي خود درباره مسائل مختلف حوزوي – فقهي – علمي – فلسفي – اجتماعي و فرهنگي پرداختند.
اساتيد و فضلا، آقايان:
- عبدالحسين خسروپناه
- محمدرضا زيبايي نژاد
- محمدمهدي شب زنده دار
- هادي صادقي
- علي صبوحي طسوجي
- محمدجعفر علمي
- ابوالقاسم عليدوست
- غلامرضا فياضي
- محمد فتحعلي خاني
- عباس كعبي
- محمدمهدي مهندسي
- و «احمد مبلغي»
در سخنان خود بر اين محورها تأكيد كردند:
- ضرورت تدوين نقشه جامع علمي – پژوهشي حوزه علميه
- توجه كامل به علوم عقلي و مديريت اين علوم در حوزه علميه
- پيشنهاد تأسيس مدرسه عالي حكمت اسلامي
- ضرورت تأسيس و توسعه فلسفه هاي مضاف به «علوم و امور» همچون فلسفه فقه و فلسفه علوم انساني
- اهميت حفظ و تقويت انگيزه هاي معنوي و اخلاقي در سطوح مختلف حوزه ها
- لزوم تمركز بر «تحقيق محوري» در تدريس دروس سطوح عالي حوزه
- بازتعريف جايگاه تخصصي و علمي قرآن و تفسير در حوزه ها
- اصلاح نگرش به فناوري اطلاعات و آي.تي در حوزه در عين توجه كامل به توليد دانش و علم
- ضرورت اصلاح نظام آموزشي حوزه با تكيه بر سنتهاي پوياي آموزشي
- توجه كامل به «محوريت عالم» به جاي ترويج سيستم هاي سطح گستر
- ضرورت تقويت، تكثير و شبكه سازي حلقه هاي علمي بويژه در شهرستانها حول محور
«قله هاي علمي حوزه ها»
- تعميق هرچه بيشتر فضاي نقد و مباحثه در حلقه هاي درون حوزوي
- ضرورت توجه كامل به ظرفيتهاي عميق و فرصت ساز وسائل نوين ارتباط جمعي و فضاهاي مجازي به عنوان صنايع فرهنگ ساز
- توجه به «هنر» به مثابه زبان زيبا، گويا و ماندگار در ترويج حقايق ناب ديني
- تدوين سند چشم انداز حوزه علميه
- تلاش عميق براي ارائه نظام مندِ پاسخهاي راهگشاي اسلام به مسائل جديد مطرح شده در جامعه بين المللي از جمله حقوق بشر، محيط زيست و همگرايي
- توجه به اقتضائات زمان و مكان و ساحت هاي نوپيدا در استنباط هاي فقهي
- ميدان دادن به اساتيد جوان، توانا و خوش فكر در عرصه مديريت
- لزوم كاربردي شدن علوم انساني در چارچوب مباني اسلامي و فرهنگ بومي
- ساماندهي تبليغ در حوزه با تشكيل اتاق عالي فكر و تدوين آيين نامه تبليغ
- ضرورت ارتباط عميق و مستمر متخصصان حوزوي با شبكه هاي نخبگان در كشورهاي مختلف بويژه جهان اسلام
- توجه به آينده پژوهي براي تأثيرگذاري بيشتر در روند تعامل و تضارب مكاتب فكري گوناگون جهان
- مهندسي تبليغ بر پايه توليد و توزيع صحيح پيام و براساس شناخت عميق نيازهاي مخاطب
- ارتقاي كيفي نقش استاد در روند تحول در حوزه
- و «جهاني نگري» در ابعاد «رفتاري – روشي و انديشه اي»