اجتماع عظيم و پرشور علما، فضلا، اساتيد، مديران مدارس و طلاب حوزه علميه قم
حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب اسلامي صبح امروز در اجتماع بسيار عظيم و پرشور علما، فضلا، اساتيد، مديران مدارس و طلاب حوزه علميه قم در سخنان مهمي به تبيين ابعاد مختلف تحول و مديريت تحول در حوزه ها پرداختند و با تشريح مغالطه هايي كه درباره ارتباط متقابل حوزه هاي علميه و نظام اسلامي وجود دارد، تاكتيكهاي دشمنان اسلام را براي تضعيف نظام اسلامي و منزوي كردن حوزه ها و روحانيت بيان كردند.
رهبر انقلاب اسلامي در اجتماع عظيم علما، اساتيد، فضلا و طلاب در شبستان امام خميني (ره)، صحن صاحب الزمان – مسجداعظم وصحن اتابكي حرم حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها، شهر مقدس قم رامركز معرفتي دنياي اسلام خواندند و افزودند: قم،امروز هم، مانند دوران پس از حضور مبارك حضرت معصومه سلام الله عليها، پايگاه اصلي معارف اهل بيت (عليهم السلام) است و مي تواند مانند قلبي فعال وپرتحرك خون «معرفت و بيداري و بصيرت» را درسراسر پيكر امت اسلامي جاري سازد.
ايشان تلاش و مجاهدت دهها هزار طلبه را در قم براي فراگيري و ترويج معارف اسلام، پديده
بي نظيري دانستند و با اشاره به توجه «نگاه جهاني» به حوزه علميه قم افزودند: قم هيچگاه به اندازه امروز در تحولات و سياستهاي بين المللي مؤثر نبوده و به علت همين موقعيت ممتاز، هيچگاه به اندازه امروز دوست و دشمن نداشته است.
حضرت آيت الله خامنه اي در همين بحث به مغالطه اي اشاره كردند كه ورود حوزه علميه به مسائل سياسي و چالشي را باعث افزايش دشمني ها و كاهش احترام به حوزه، معرفي و تبليغ مي كند.
رهبر انقلاب اسلامي در پاسخ به اين مغالطه به تشريح اين واقعيت پرداختند كه هرگز هيچ مجموعه با ارزشي به علت انزوا و گوشه گيري و خنثي حركت كردن، مورد احترام واقعي قرار نمي گيرد چرا كه فقط موجودات زنده، فعال و منشأ اثر هستند كه احترام حقيقي دوستان و حتي دشمنان را بر مي انگيزند.
ايشان در ادامه استدلال براي رد مغالطه اي كه انزوا و بي تحركي حوزه علميه قم را دنبال مي كند حاشيه گزيني و انفعال حوزه علميه قم را منجر به حذف تدريجي آن دانستند و خاطرنشان كردند: روحانيت شيعه در كليت خود همواره در متن حوادث اجتماعي و سياسي بوده است و به همين علت داراي عمق و نفوذي است كه هيچ مجموعه روحاني اسلامي و غيراسلامي در جهان از آن برخوردار نيست.
رهبر انقلاب اسلامي دومين دليل ضرورت تحرك و پويايي حوزه علميه در مسائل سياسي و جهاني را تقويت دين اسلام برشمردند و افزودند: روحانيت سرباز و خادم دين است و اگر منفعلانه حركت كند قطعاً دين ضربه خواهد خورد و اين مسئله با فلسفه وجودي روحانيت در تضاد است.
حضرت آيت الله خامنه اي، حضور روحانيت در صحنه را موجب تحريك دشمني ها برشمردند اما افزودند: بايد توجه كرد كه اين دشمني ها در جمع بندي كلي، و در صورتي كه ما زنده و آگاه باشيم فرصت آفرين است چرا كه انگيزه تحرك نظري و غيرت پاسخگويي به شبهات را تقويت مي كند و به شهادت نمونه هاي فراوان تاريخي، موجب ترويج و تعميق معارف اسلامي مي شود.
ايشان در استدلالي ديگر براي رد مغالطه لزوم دوري حوزه علميه قم از سياست ومسائل جهاني به اين واقعيت اشاره كردند كه اين بي تحركي و خنثي بودن، باعث متوقف شدن دشمن نمي شود بلكه او را به تعدي و خصومت بيشتر تشويق مي كند.
سخنان رهبر انقلاب اسلامي در اجتماع بسيار عظيم علما، فضلا و طلاب قم با تبيين ضرورت هوشياري در مقابل دو مفهوم غلط و انحرافي يعني «حكومت آخوندي» و نيز «تقسيم روحانيت به آخوند حكومتي و غيرحكومتي» ادامه يافت.
ايشان در تشريح اهداف دشمنان اسلام و نظام در تبليغ و پيگيري اين دو مفهوم انحرافي تأكيد كردند: آنها مي خواهند نظام را از پشتوانه عظيم فكري، عقلي و استدلالي علما محروم كنند و به خيال خود روحانيت انقلابي و حاضر در صحنه را منزوي و بدنام سازند كه بايد با اين اهداف، هوشيارانه مقابله كرد.
حضرت آيت الله خامنه اي براي روشن شدن ابعاد تاكتيك دشمن در طرح اين دو مفهوم انحرافي به تشريح نسبت متقابل روحانيت و نظام اسلامي پرداختند و تأكيد كردند: نسبت حوزه هاي علميه با نظام اسلامي، «حمايت و نصيحت» و «دفاع در كنار اصلاح» است.
ايشان در همين بحث، نسبت دادن حكومت آخوندي به جمهوري اسلامي را تهمت و دروغي آشكار دانستند و افزودند نظام اسلامي، حكومت دين و ارزشهاي ديني است نه حكومت افراد روحاني.
رهبر انقلاب اسلامي افزودند: در نظام اسلامي، صرف روحاني بودن براي به دست گرفتن مسئوليتهاي حكومتي كافي نيست چرا كه «روحاني بودن» به تنهايي صلاحيت آور نيست همچنانكه موجب سلب صلاحيت هم نمي شود.
رهبر انقلاب اسلامي تقسيم روحانيت به آخوند حكومتي و غيرحكومتي را غلطي فاحش دانستند و خاطرنشان كردند: رفتن به سمت حكومت ومسئوليتهاي حكومتي مانند هر هدف ديگر اگر براي مسائل دنيوي و هواي نفس باشد مردود است اما اگر يك روحاني با اهداف معنوي و الهي، از نظام حمايت و يا مسئوليتهاي حكومتي قبول كند اين كار، از برترين مصاديق امر به معروف و نهي از منكر و مصداق بارز مجاهدت في سبيل الله است
سخنان مهم حضرت آيت الله خامنه اي، در اين اجتماع عظيم با تبيين «دو مفهوم و حقيقت ارزش آفرين» يعني «تكيه نظري و علمي نظام به حوزه هاي علميه» و «عدم بي تفاوتي حوزه و روحانيت در قبال نظام» ادامه يافت.
ايشان در باب نكته اول خاطرنشان كردند: نظام اسلامي به لحاظ نظري و علمي، محتاج علماي دين و حوزه هاي علميه است و به تلاشهاي آنها مستظهر و پشتگرم است.
رهبر انقلاب در تشريح بيشتر اين حقيقت افزودند: به علت ذات و ماهيت ديني جمهوري اسلامي، نظريه پردازي در همه عرصه ها از جمله سياست، اقتصاد – مديريت، مسائل تربيتي و ديگر مسائل مطرح در اداره كشور، بر عهده علماي دين يعني كساني است كه اسلام را مي شناسند و متخصص اين امر هستند.
حضرت آيت الله خامنه اي، خلاء نظريه پردازي ديني در عرصه هاي مختلف اداره كشور و جامعه را موجب نفوذ و جايگزيني نظريه هاي غربي و غيرديني دانستند و خاطرنشان كردند: تأكيد مكرر اينجانب بر ضرورت توجه به علوم انساني در دانشگاهها، ناشي از همين واقعيت است.
ايشان افزودند: علوم انساني رايج، متكي بر جهان بيني ديگري غير از جهان بيني الهي است و مديران آينده كشور را براساس اهداف جهان بيني غربي و مادي تربيت مي كند كه لازم است حوزه هاي علميه و علماي دين براي جلوگيري از اين انحراف، نظريه هاي اسلامي را در زمينه هاي مختلف مشخص و براي برنامه ريزي در اختيار مسئولان بگذارند.
رهبر انقلاب اسلامي، پاسخگويي حوزه هاي علميه به شبهات مختلف را از ديگر مصاديق تكيه نظام اسلامي بر علماي دين خواندند و افزودند: هدف دشمنان نظام از تزريق مستمر شبهات گوناگون ديني، سياسي و اعتقادي به جامعه، مخدوش كردن مباني نظام اسلامي است لذا اقدام علما و فضلاي حوزه ها در برطرف كردن اين شبهات غبارانگيز از ذهن جامعه، كمك به نظام اسلامي است و نظام در واقع از اين زاويه نيز به حوزه ها، متكي است.
حضرت آيت الله خامنه اي، در تشريح يك حقيقت ديگر يعني بي اعتنا نبودن حوزه هاي علميه به نظام اسلامي، روحانيت و حوزه ها بخصوص حوزه علميه قم را «مادر و به وجود آورنده» نظام خواندند و بر اين نكته تأكيد كردند كه يك مادر، هرگز نمي تواند نسبت به فرزند خود غافل و بي تفاوت باشد و يا در هنگام لزوم از او دفاع نكند.
ايشان در جمع بندي اين بخش از سخنانشان خاطرنشان كردند: نسبت حوزه هاي علميه و نظام، «حمايت، همكاري و كمك متقابل» است.
مسئله «استقلال حوزه ها» از ديگر نكاتي بود كه حضرت آيت الله خامنه اي با طرح يك سؤال به تبيين ابعاد مختلف آن پرداختند: آيا حمايت نظام از حوزه هاي علميه، به استقلال آنها خللي و لطمه اي وارد مي كند يا نه؟
رهبر انقلاب اسلامي براي پاسخگويي به اين سؤال به حفظ استقلال تاريخي حوزه ها چه در دوران حكومتهاي معارض با دين و چه در زمان حكومتهاي شيعي اشاره كردند و افزودند: علماي دين حتي هنگامي كه به برخي حكومتهاي شيعه كمك مي كردند هرگز در قبضه حكومتها قرار نگرفتند و روحانيت شيعه همچنان كه در تاريخ خود مستقل بوده امروز ودر آينده نيز به فضل الهي، مستقل خواهد بود.
ايشان ضمن تأكيد بر استقلال حوزه ها، هوشياري در مقابل برخي تلاشها براي ايجاد مغالطه در اين زمينه را ضروري خواندند و افزودند: عده اي مي خواهند به نام «استقلال»، رابطه حوزه ها را با نظام قطع كنند اما واضح است كه وابستگي غير از حمايت و همكاري است و مي توان در عين استقلال، به همكاري متقابل نيز پرداخت.
حضرت آيت الله خامنه اي، نظام اسلامي را مديون حوزه ها دانستند و افزودند: نظام موظف است بدون اينكه در مسائل حوزه ها دخالتي كند به آنها كمك نمايد چرا كه مسائلي در اين مجموعه ها وجود دارد كه جز با كمك بيت المال، حل آنها ممكن نيست.
ايشان، موضوع معيشت طلاب را از كمكهاي نظام به حوزه ها، جدا دانستند و تأكيد كردند: معيشت طلاب بايد براساس همان سنت پرمعناي حوزه ها از طريق وجوهات مردم اداره شود چرا كه اين مسئله، يكي از رموز ارتباط دلنشين و مستحكم مردم با حوزه هاست.
رهبر انقلاب اسلامي، حمايت هاي گوناگون نظام اسلامي از حوزه ها را فقط به كمك هاي مالي محدود نكردند و خاطرنشان كردند: امروز به فضل الهي و با حمايت نظام، مهمترين و عمومي ترين تريبونهاي ملي در اختيار علما و مراجع معظم است و افزايش پشتيباني هاي مختلف از حوزه، وظيفه همه دولتهاست.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به لزوم مرزبندي مسئله «استقلال» با «ارتباط متقابل نظام و
حوزه ها» خاطرنشان كردند: نظام اسلامي و در دل آن حوزه هاي علميه،دو جريان عظيمي هستند كه از زوايا و ابعاد فراوان به هم مرتبط و متصلند و در واقع سرنوشت آنها يكي است.
ايشان خاطرنشان كردند: اگرچه هرگونه ضربه به نظام اسلامي، موجب لطمه شديد به حوزه ها و اهل دين خواهد بود اما نظام اسلامي، زنده و قوي است و مطمئناً بر همه چالشهاي پيش رو پيروز خواهد شد.
حضرت آيت الله خامنه اي در آخرين بخش از سخنانشان در جمع علما، اساتيد، فضلا و طلاب قم، به تبيين موضوع مهم «تحول در حوزه هاي علميه» پرداختند.
ايشان در تشريح تفاوتهاي اساسي «تحول صحيح و مثبت» با «تحول غلط و انحرافي» به بعضي مصداقهاي روشن اشاره كردند وافزودند: اگر تحول را، به معناي تغيير خطوط اصلي حوزه ها مثلاً تغيير متد اجتهاد بدانيم اين برداشت كاملاً انحرافي است و تحولي به سمت سقوط خواهد بود.
رهبر انقلاب اسلامي شيوه رايج اجتهاد در حوزه را از قوي ترين و منطقي ترين شيوه ها خواندند و تأكيد كردند: امروز هركسي و تحت هر نامي اگر در اجتهاد، به شيوه هاي غيراصولي و غيرمتعارف روي آورد، كار او غلط و مردود است.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به برخي افراد كه براي رعايت پسند و عرف عمدتاً مادي دنيا و حتي براي خوش آمد استكبار، فتوا صادر مي كنند افزودند: كسي فتوا داده است كه تلاش صلح آميز هسته اي ايران به خاطر اينكه مورد سوءظن قدرتهاي بزرگ است مشروع نيست اما ما مي گوييم استكبار غلط كرده است كه به ملت ايران سوءظن دارد.
حضرت آيت الله خامنه اي افزودند: البته اگر اجتهاد افراد، براساس شيوه هاي رايج و صحيح حوزه ها به فتاوي متفاوت منجر شد هيچ ايرادي ندارد بلكه موجب بالندگي و پيشرفت حوزه ها خواهد بود.
رهبر انقلاب اسلامي حوزه هاي علميه را به حضور فعال در عرصه هاي جهاني فلسفي، فقهي و كلامي توصيه كردند و افزودند: حوزه بايد با توجه به نظريات مكاتب گوناگون در مسائل مختلف، براي همه مسائل ونيازهاي مطرح در جهان پاسخهاي مستدل، قوي و قانع كننده ارائه كنند.
ايشان، وجود وسائل ارتباطاتي پيشرفته را فرصتي براي انتشار سريع پاسخهاي حوزه هاي علميه به نيازهاي داخلي و جهاني دانستند و خاطرنشان كردند: تبيين «معرفت شناسي» و «تفكر سياسي و اقتصادي» اسلام، تشريح مفاهيم فقهي و حقوقي و بيان دقيق و علمي نظام اخلاقي و تربيتي اسلام از جمله مسائلي است كه حوزه ها مي توانند در سطح جهاني به آنها بپردازند.
رهبر انقلاب اسلامي در ادامه بحث ضرورت تحول در حوزه ها، حركت نو به نوي اجتهادي را اساس اين تحول خواندند و افزودند: تحول و دگرگوني امري اجتناب ناپذير است و مراجع، بزرگان و انديشمندان حوزه بايد آن را برنامه ريزي و هدايت و مديريت كنند.
ايشان به عنوان مصداقي ديگر از برداشتهاي انحرافي از مفهوم تحول، به رها كردن شيوه هاي سنتي بسيار كارآمد حوزه در بحث تعليم و تعلم اشاره كردند و افزودند: اين شيوه هاي سنتي، به تدريج مورد توجه جهان نيز قرار گرفته است و اگر كساني به عنوان تحول، به دنبال تضعيف اين شيوه ها باشند، اين حركت قطعاً ارتجاعي و نتايج آن غيرقابل قبول است.
شيوه انتخاب آزادانه استاد – اشكال گرفتن به استاد – فكر كردن، مطالعه و پرهيز از حفظ صرف مطالب – مباحثه – احترام به استاد – و رعايت حقوق متقابل استاد و شاگرد از جمله روشهاي صحيح و سنتي رايج در نظام تعليم و تعلم حوزه ها است كه رهبر انقلاب اسلامي براي ايجاد تحول در حوزه ها بر تقويت آنها تأكيد كردند.
حضرت آيت الله خامنه اي، انطباق تلاشها و فعاليتهاي علمي حوزه ها با نيازهاي مردم و جامعه را از ديگر ضروريات تحول مثبت در حوزه ها دانستند و افزودند: در روند تحول در حوزه ها، بايد نظام «رفتاري و اخلاقي» نيز مورد توجه قرار گيرد.
رهبر انقلاب اسلامي، تكريم مراجع معظم تقليد را از نكات مثبت نظام رفتاري حوزه برشمردند و افزودند: مراجع، غالباً قله هاي علمي حوزه ها هستند و هيچ كسي به راحتي به اين موقعيت دست نمي يابد بنابراين مراجع جليل القدر بايد همواره مورد تكريم و احترام همگاني حوزويون باشند.
حضرت آيت الله خامنه اي، تهذيب نفس را از پايه هاي اساسي استمرار تحول مثبت در حوزه ها خواندند و افزودند:در نظام رفتاري و اخلاقي حوزه ها، بايد گرايشها و احساسات انقلابي نيز مورد توجه كامل باشد چرا كه دشمنان و دنباله روهاي آنان مي خواهند با شكسته شدن فضاي انقلابي، اهداف شوم خود را دنبال كنند.
ايشان در همين زمينه خاطرنشان كردند: مخالفت فلان فرد با گرايشها و احساسات انقلابي، مسئله اي نيست بلكه مسئله اين است كه دشمن تلاش ميكند با تكيه بر اين مخالفت ها فضاسازي كند و
حوزه ها بايد به اين مسئله توجه كامل كنند.
ايشان منزوي كردن روحانيون انقلابي و بسيجي، «تحقير شهادت و شهيدان» و زيرسؤال بردن دفاع مقدس ملت ايران را از جمله روشهاي مخالفان اسلام براي تضعيف فضاي انقلابي در حوزه ها برشمردند و بزرگان حوزه را به حساسيت و مراقبت كامل در اين باب، توصيه كردند.
رهبر انقلاب اسلامي، جوانان و طلاب پرشور و انقلابي حوزه ها را اميدهاي آينده كشور خواندند اما به آنان نيز توصيه كردند: مراقب هرگونه زياده روي باشند و به دور از افراط و تفريط، به گونه اي عمل كنند كه كسي نتواند تهمت افراطي گري به آنها بزند.
ايشان افزودند: هر فرد انقلابي، ضمن حفظ شور و احساسات خود، بايد بصير و هوشيار، پيچيدگيهاي زمانه را درك كند و با پايداري در برابر فشارها و مشكلات، همواره رفتاري منطقي و عقلي داشته باشد.
ايشان، پرهيز از زدن تهمت افراطي گري به نيروهاي انقلابي را نيز، ضروري دانستند و خاطرنشان كردند: اين تهمت، انحرافي است كه دشمن مستقيم و غيرمستقيم آن را دنبال مي كند.
رهبر انقلاب اسلامي در پايان بحث شان درباره ضرورت تحول در حوزه ها، به لزوم مديريت اين تحولات پرداختند و افزودند: تحولِ پيچيده، گسترده و همه جانبه در حوزه ها، بدون يك مديريت قوي و صحيح امكان پذير نيست و گروهي كه مورد تأييد مراجع و بزرگان و صاحبنظران حوزه است بايد اين مديريت را به عهده داشته باشد.
حضرت آيت الله خامنه اي همچنين با تأكيد بر اهميت درس و رشته فلسفه، حوزه ها را به توجه بيشتر به علوم عقلي و فلسفه و كلام و نيز رشته تفسير توصيه مؤكد كردند.
حضرت آيت الله خامنه اي در پايان سخنانشان در اجتماع بسيار عظيم اساتيد، فضلا و طلاب حوزه عليمه قم، حضور هزاران طلبه خواهر را پديده اي عظيم و مبارك دانستند و افزودند: تربيت عالمان، پژوهشگران، فقيهان و فيلسوفان در حوزه هاي علميه خواهران و حضور اين انديشمندان در عرصه هاي جهاني مي توانند همچون حضور دانشمندان دانشگاهي، براي انقلاب و ايران، مايه آبروي بيشتر جهاني باشد.
در ابتداي اين ديدار آيت الله مقتدايي مدير حوزه هاي علميه با اشاره به جايگاه حوزه علميه قم به عنوان خاستگاه انقلاب اسلامي گفت: اساتيد، فضلا و طلاب با بصيرت كامل پيشتاز و پرچمدار دفاع از اين نظام اسلامي هستند و بر خود فرض مي دانند از جايگاه ولايت فقيه در مقابل توطئه ها و جريانات انحرافي محافظت كنند و به شبهات پاسخ مناسب بدهند.
آيت الله مقتدايي ابراز اميدواري كرد: با توجه به درك عميق نسبت به ظرفيت علمي و معنوي حوزه ها و نقش آن در تمدن سازي ودفاع از معارف ناب اسلام، گامهاي استوار و بلندي براي رسيدن به وضع مطلوب برداشته شود.